Wikizvor

Razlika između verzija stranice "Ustav Republike Srbije (1990)"

Pregled historije
Novija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Nova stranica: <center>125p</center> Polazeći od vekovne borbe srpskog naroda za slobodu, njegove slobodarske, demokratske i drža...
 
No edit summary
Red 10:
{{Centrirano|USTAV REPUBLIKE SRBIJE}}
 
== -{I}- OSNOVNE ODREDBE ==
 
{{Član| 1.}}
 
Republika Srbija je demokratska država svih građana koji u njoj žive, zasnovana na slobodama i pravima čoveka i građanina, na vladavini prava i na socijalnoj pravdi.
 
{{Član| 2.}}
 
Suverenost pripada svim građanima Republike Srbije.
Red 22:
Građani ostvaruju suverenost referendumom, narodnom inicijativom i preko svojih slobodno izabranih predstavnika.
 
{{Član| 3.}}
 
U Republici Srbiji je slobodno sve što Ustavom i zakonom nije zabranjeno.
Red 28:
Ustavom se jamče i priznaju lična, politička, nacionalna, ekonomska, socijalna, kulturna i druga prava čoveka i građanina.
 
{{Član| 4.}}
 
Teritorija Republike Srbije je jedinstvena i neotuđiva.
Red 34:
O promeni granice Republike Srbije odlučuju građani referendumom.
 
{{Član| 5.}}
 
Republika Srbija ima grb, zastavu i himnu.
Red 42:
Glavni grad Republike Srbije je Beograd.
 
{{Član| 6.}}
 
U Republici Srbiji postoje Autonomna pokrajina Vojvodina i Autonomna pokrajina Kosovo i Metohija, kao oblici teritorijalne autonomije.
 
{{Član| 7.}}
 
Opština je teritorijalna jedinica u kojoj se ostvaruje lokalna samouprava.
Red 54:
Teritorijalna organizacija Republike Srbije uređuje se zakonom.
 
{{Član| 8.}}
 
U Republici Srbiji u službenoj je upotrebi srpskohrvatski jezik i ćiriličko pismo, a latiničko pismo je u službenoj upotrebi na način utvrđen zakonom.
Red 60:
Na područjima Republike Srbije gde žive narodnosti u službenoj upotrebi su istovremeno i njihovi jezici i pisma, na način utvrđen zakonom.
 
{{Član| 9.}}
 
Ustavotvorna i zakonodavna vlast pripada Narodnoj skupštini.
Red 72:
Zaštita ustavnosti, kao i zaštita zakonitosti u skladu s Ustavom, pripada Ustavnom sudu.
 
{{Član| 10.}}
 
Rad državnih organa je dostupan javnosti.
Red 78:
Javnost u radu državnih organa može se ograničiti ili isključiti samo u slučajevima koji se zakonom određuju.
 
== -{II}- SLOBODE, PRAVA I DUŽNOSTI ČOVEKA I GRAĐANINA ==
 
{{Član| 11.}}
 
Slobode i prava čoveka i građanina ograničeni su samo jednakim slobodama i pravima drugih, i kad je to Ustavom utvrđeno.
 
{{Član| 12.}}
 
Slobode i prava ostvaruju se, a dužnosti se ispunjavaju na osnovu Ustava, osim kad je Ustavom predviđeno da se uslovi za ostvarivanje pojedinih sloboda i prava utvrđuju zakonom.
Red 94:
Obezbeđuje se sudska zaštita sloboda i prava zajemčenih i priznatih Ustavom.
 
{{Član| 13.}}
 
Građani su jednaki u pravima i dužnostima i imaju jednaku zaštitu pred državnim i drugim organima bez obzira na rasu, pol, rođenje, jezik, nacionalnu pripadnost, veroispovest, političko ili drugo uverenje, obrazovanje, socijalno poreklo, imovno stanje ili koje lično svojstvo.
 
{{Član| 14.}}
 
Život čoveka je neprikosnoven.
Red 104:
Smrtna kazna može se izuzetno propisati i izreći samo za najteže oblike teških krivičnih dela.
 
{{Član| 15.}}
 
Sloboda čoveka je neprikosnovena.
Red 110:
Niko ne može biti lišen slobode, osim u slučajevima i u postupku koji su utvrđeni zakonom.
 
{{Član| 16.}}
 
Lice za koje postoji osnovana sumnja da je izvršilo krivično delo može, na osnovu odluke nadležnog suda, biti pritvoreno i zadržano u pritvoru, samo ako je to neophodno radi vođenja krivičnog postupka ili bezbednosti ljudi.
Red 118:
Pritvor može trajati po odluci prvostepenog suda najduže tri meseca od dana pritvaranja. Ovaj rok se može odlukom Vrhovnog suda produžiti još za tri meseca. Ako se do isteka tih rokova ne podigne optužnica, okrivljeni se pušta na slobodu.
 
{{Član| 17.}}
 
Građanima je zajemčena sloboda kretanja i nastanjivanja i pravo da napuste Republiku Srbiju i u nju se vrate.
Red 124:
Sloboda kretanja i nastanjivanja može se ograničiti zakonom ako je neophodno za vođenje krivičnog postupka, sprečavanje zaraznih bolesti ili za odbranu Republike Srbije.
 
{{Član| 18.}}
 
Ljudsko dostojanstvo i pravo na privatni život čoveka su nepovredivi.
 
{{Član| 19.}}
 
Tajna pisma i drugih sredstava opštenja je nepovrediva.
Red 134:
Zakonom se može propisati da se, na osnovu odluke suda, može odstupiti od načela nepovredivosti tajne pisma i drugih sredstava opštenja, ako je neophodno za vođenje krivičnog postupka ili za odbranu Republike Srbije.
 
{{Član| 20.}}
 
Zajemčena je zaštita tajnosti podataka o ličnosti.
Red 140:
Prikupljanje, obrada i korišćenje podataka o ličnosti uređuju se zakonom.
 
{{Član| 21.}}
 
Stan je nepovrediv.
Red 148:
Pod uslovima predviđenim zakonom, službeno lice sme ući u tuđ stan ili druge prostorije i bez odluke suda i vršiti pretres, ako je to neophodno radi neposrednog hvatanja učinioca krivičnog dela ili radi spasavanja ljudi i dobara.
 
{{Član| 22.}}
 
Svako ima pravo na za sve jednaku zaštitu svojih prava u postupku pred sudom, drugim državnim ili bilo kojim organom ili organizacijom.
Red 154:
Svakome je zajemčeno pravo na žalbu ili drugo pravno sredstvo protiv odluke kojom se rešava o njegovom pravu ili na zakonu zasnovanom interesu.
 
{{Član| 23.}}
 
Niko ne može biti kažnjen za delo koje, pre nego što je učinjeno, nije bilo predviđeno zakonom ili propisom zasnovanim na zakonu kao kažnjivo delo, niti mu se može izreći kazna koja za to delo nije bila predviđena.
Red 164:
Lice koje je neopravdano osuđeno za krivično delo ili je bez osnova bilo lišeno slobode ima pravo na rehabilitaciju, na naknadu štete iz javnih prihoda, kao i druga prava utvrđena zakonom.
 
{{Član| 24.}}
 
Svakome se zajemčuje pravo na odbranu i pravo da sebi uzme branioca pred sudom ili drugim organom nadležnim za vođenje postupka.
Red 174:
Zakonom se određuje u kojim slučajevima okrivljeni mora imati branioca.
 
{{Član| 25.}}
 
Svako ima pravo na naknadu materijalne i nematerijalne štete koju mu nezakonitim ili nepravilnim radom nanese službeno lice ili državni organ, ili organizacija koja vrši javna ovlašćenja, u skladu sa zakonom.
Red 180:
Štetu je dužna nadoknaditi Republika Srbija ili organizacija koja vrši javna ovlašćenja.
 
{{Član| 26.}}
 
Jamči se poštovanje ljudske ličnosti i dostojanstva u krivičnom i svakom drugom postupku, u slučaju lišenja, odnosno ograničenja slobode, kao i za vreme izvršenja kazne.
Red 188:
Zabranjeno je vršiti na čoveku, bez njegove dozvole, medicinske i druge naučne oglede.
 
{{Član| 27.}}
 
Pravo je čoveka da slobodno odlučuje o rađanju dece.
 
{{Član| 28.}}
 
Majka i dete imaju posebnu zaštitu.
Red 198:
Posebnu zaštitu imaju maloletnici o kojima se roditelji ne staraju, kao i lica koja nisu u mogućnosti da sama brinu o sebi i zaštiti svojih prava i interesa.
 
{{Član| 29.}}
 
Porodica ima posebnu zaštitu.
Red 208:
Deca rođena van braka imaju ista prava i dužnosti kao i deca rođena u braku.
 
{{Član| 30.}}
 
Svako ima pavo na zaštitu zdravlja.
Red 214:
Deca, trudnice i stara lica imaju pravo na zdravstvenu zaštitu iz javnih prihoda, kad to pravo ne ostvaruju po nekom drugom osnovu, a druga lica pod uslovima utvrđenim zakonom.
 
{{Član| 31.}}
 
Čovek ima pravo na zdravu životnu sredinu.
Red 220:
Svako je, u skladu sa zakonom, dužan da štiti i unapređuje životnu sredinu.
 
{{Član| 32.}}
 
Školovanje je svakom dostupno, pod jednakim uslovima.
Red 230:
Pripadnici drugih naroda i narodnosti imaju pravo na obrazovanje na svom jeziku, u skladu sa zakonom.
 
{{Član| 33.}}
 
Jamči se sloboda stvaranja i objavljivanja naučnih i umetničkih dela, naučnih otkrića i tehničkih izuma, a njihovim stvaraocima moralna i imovinska prava.
Red 236:
Način ostvarivanja i zaštita prava stvaralaca na njihova dela uređuju se zakonom.
 
{{Član| 34.}}
 
Jamči se pravo svojine, u skladu s Ustavom, i sloboda preduzetništva.
Red 244:
Svako može osnovati zadužbinu.
 
{{Član| 35.}}
 
Svako ima pravo na rad.
Red 254:
Zabranjen je prinudni rad.
 
{{Član| 36.}}
 
Zaposleni imaju pravo na odgovarajuću zaradu.
Red 260:
Jamči se, pod uslovima utvrđenim zakonom, pravo na materijalno obezbeđenje za vreme privremene nezaposlenosti.
 
{{Član| 37.}}
 
Zaposleni imaju pravo na štrajk, u skladu sa zakonom.
 
{{Član| 38.}}
 
Zaposleni imaju pravo na ograničeno radno vreme, na dnevni i nedeljni odmor i na plaćeni godišnji odmor i odsustvo, u skladu sa zakonom, odnosno kolektivnim ugovorom.
Red 272:
Omladina, žene i invalidi imaju posebnu zaštitu na radu, u skladu sa zakonom.
 
{{Član| 39.}}
 
Građanima koji su delimično sposobni za rad zajemčuje se osposobljavanje za odgovarajući posao i obezbeđuju se uslovi za njihovo zapošljavanje, u skladu sa zakonom.
Red 278:
Država obezbeđuje socijalnu sigurnost građanima koji su nesposobni za rad, a nemaju sredstva za izdržavanje.
 
{{Član| 40.}}
 
Obaveznim osiguranjem, zaposleni, u skladu sa zakonom, obezbeđuju sebi pravo na zdravstvenu zaštitu i druga prava za slučaj bolesti, prava za slučaj trudnoće, porođaja, smanjenja ili gubitka radne sposobnosti, nezaposlenosti i starosti i prava na druge oblike socijalnog osiguranja, a za članove svoje porodice - pravo na zdravstvenu zaštitu, pravo na porodičnu penziju, kao i druga prava po osnovu socijalnog osiguranja.
Red 284:
Prava iz socijalnog osiguranja za građane koji nisu obuhvaćeni obaveznim socijalnim osiguranjem uređuju se zakonom.
 
{{Član| 41.}}
 
Jamči se sloboda veroispovesti, koja obuhvata slobodu verovanja, ispovedanja vere i vršenja verskih obreda.
Red 294:
Država može materijalno pomagati verske zajednice.
 
{{Član| 42.}}
 
Građanin koji je navršio 18 godina života ima pravo da bira i da bude biran u Narodnu skupštinu i u druge organe i izborna tela.
Red 302:
Kandidata za narodnog poslanika i za druge organe i izborna tela može predložiti politička stranka, druga politička organizacija ili grupa građana.
 
{{Član| 43.}}
 
Građanima se jamči sloboda zbora i drugog okupljanja i bez odobrenja, uz prethodnu prijavu nadležnom organu.
Red 308:
Sloboda zbora i drugog okupljanja građana može se ograničiti odlukom nadležnog organa, radi sprečavanja ometanja javnog saobraćaja, ugrožavanja zdravlja, javnog morala ili bezbednosti ljudi i imovine.
 
{{Član| 44.}}
 
Jamči se sloboda političkog, sindikalnog i drugog organizovanja i delovanja i bez odobrenja, uz upis u registar kod nadležnog organa.
Red 314:
Zabranjeno je delovanje koje ima za cilj nasilno menjanje Ustavom utvrđenog poretka, narušavanje teritorijalne celokupnosti i nezavisnosti Republike Srbije, kršenje Ustavom zajemčenih sloboda i prava čoveka i građanina, izazivanje i podsticanje nacionalne, rasne i verske netrpeljivosti i mržnje.
 
{{Član| 45.}}
 
Jamči se sloboda savesti, misli i javnog izražavanja mišljenja.
 
{{Član| 46.}}
 
Jamči se sloboda štampe i drugih vidova javnog obaveštavanja.
Red 334:
Sredstva javnog obaveštavanja koja se finansiraju iz javnih prihoda dužna su da blagovremeno i nepristrasno obaveštavaju javnost.
 
{{Član| 47.}}
 
Građanin Republike Srbije ima državljanstvo Republike Srbije.
Red 344:
Građaninu Republike Srbije koji ima i drugo državljanstvo može se oduzeti državljanstvo Republike Srbije samo ako odbije da ispuni Ustavom određenu dužnost građanina.
 
{{Član| 48.}}
 
Građanin ima pravo da javno kritikuje rad državnih i drugih organa i organizacija i funkcionera, da im podnosi predstavke, peticije i predloge i da na njih dobije odgovor ako ga traži.
Red 350:
Građanin ne može biti pozvan na odgovornost niti trpeti druge štetne posledice za stavove iznete u javnoj kritici ili u podnetoj predstavci, peticiji i predlogu, osim ako je time učinio krivično delo.
 
{{Član| 49.}}
 
Građaninu se jamči sloboda izražavanja nacionalne pripadnosti i kulture i sloboda upotrebe svog jezika i pisma.
Red 356:
Građanin nije dužan da se izjašnjava o svojoj nacionalnoj pripadnosti.
 
{{Član| 50.}}
 
Stranac u Republici Srbiji ima slobode i prava čoveka utvrđene Ustavom i druga prava i dužnosti utvrđene zakonom.
Red 362:
Jamči se pravo azila stranom državljaninu i licu bez državljanstva koje se progoni zbog zalaganja za demokratske poglede i zbog učešća u pokretima za socijalno i nacionalno oslobođenje, za slobodu i prava ljudske ličnosti, ili za slobodu naučnog ili umetničkog stvaranja.
 
{{Član| 51.}}
 
Odbrana Republike Srbije je pravo i dužnost svakog građanina.
Red 370:
Izdaja Republike Srbije je zločin prema narodu i kažnjava se kao teško krivično delo.
 
{{Član| 52.}}
 
Svako je dužan da plaća poreze i druge dažbine utvrđene zakonom.
 
{{Član| 53.}}
 
Svako je dužan da se pridržava Ustava i zakona.
Red 380:
Svako je dužan da savesno i odgovorno vrši javnu funkciju.
 
{{Član| 54.}}
 
Dužnost je svakoga da drugome pruži pomoć u nevolji i da učestvuje u otklanjanju opšte opasnosti.
 
== -{III}- EKONOMSKO I SOCIJALNO UREĐENJE ==
 
{{Član| 55.}}
 
Ekonomsko i socijalno uređenje zasniva se na slobodnom privređivanju svim oblicima svojine na jedinstvenom tržištu robe, rada i kapitala; na samostalnosti preduzeća i svih drugih oblika organizovanja; na upravljanju i prisvajanju po osnovu svojine i rada; kao i na pravu zaposlenih i pravu drugih građana na socijalnu sigurnost.
Red 392:
Država, merama razvojne, ekonomske i socijalne politike, pod jednakim uslovima, podstiče povećanje ekonomskog i socijalnog blagostanja građana.
 
{{Član| 56.}}
 
Jamči se društvena, državna, privatna i zadružna svojina i drugi oblici svojine.
Red 400:
Strano lice može sticati pravo svojine pod uslovima utvrđenim zakonom.
 
{{Član| 57.}}
 
Privredne i druge delatnosti obavljaju se slobodno i pod jednakim uslovima, u skladu s Ustavom i zakonom.
Red 406:
Jamči se pravo stranom licu da obavlja privrednu ili drugu delatnost i prava po osnovu ulaganja i poslovanja, pod uslovima koji su zakonom utvrđeni za domaća lica.
 
{{Član| 58.}}
 
Svojina i rad su osnove upravljanja i učešća u odlučivanju.
Red 412:
Zaposleni upravljaju u društvenom preduzeću i učestvuju u upravljanju u drugim vrstama preduzeća i drugim organizacijama u kojima rade, odnosno u koje ulažu sredstva, u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom.
 
{{Član| 59.}}
 
Svojinska prava i obaveze na sredstvima u društvenoj i državnoj svojini i uslovi pod kojima se ta sredstva mogu pretvarati u druge oblike svojine uređuju se zakonom.
Red 418:
Sredstva iz društvene i državne svojine otuđuju se po tržišnim uslovima, u skladu sa zakonom.
 
{{Član| 60.}}
 
Prirodna bogatstva i dobra u opštoj upotrebi, kao dobra od opšteg interesa, i gradsko građevinsko zemljište u državnoj su ili društvenoj svojini.
Red 432:
Zakonom se uređuje plaćanje naknade za korišćenje dobara od opšteg interesa i gradskog građevinskog zemljišta.
 
{{Član| 61.}}
 
Građaninu se jamči svojina na poljoprivredno zemljište i na druge nepokretne i pokretne stvari, a na šume i šumsko zemljište u zakonom utvrđenim granicama.
 
{{Član| 62.}}
 
Fizička i pravna lica ostvaruju svojinska prava na nepokretnosti prema njenoj prirodi i nameni, u skladu sa zakonom.
 
{{Član| 63.}}
 
Nepokretnosti se mogu, uz pravičnu naknadu koja ne može biti niža od tržišne cene, eksproprisati ili se svojina na njima može ograničiti, ako to zahteva opšti interes utvrđen na osnovu zakona.
 
{{Član| 64.}}
 
Slobodni su razmena robe i usluga i kretanje kapitala i radnika.
Red 452:
Protivustavan je svaki akt i svaka radnja kojima se stvara ili podstiče monopolski položaj, odnosno na drugi način ograničava tržište.
 
{{Član| 65.}}
 
Zakonom se utvrđuju uslovi i način obavljanja delatnosti, odnosno poslova za koje se obrazuju javne službe.
 
{{Član| 66.}}
 
Preduzeće i druga organizacija mogu obavljati delatnost i ulagati sredstva u inostranstvu pod uslovima utvrđenim zakonom.
 
{{Član| 67.}}
 
Za vreme neposredne ratne opasnosti, ratnog stanja ili elementarnih nepogoda većih razmera, zakonom se može ograničiti raspolaganje ili utvrditi poseban način korišćenja dela sredstava pravnih i fizičkih lica, dok takvo stanje traje.
 
{{Član| 68.}}
 
Sredstva za ostvarivanje Ustavom zajemčenih prava građana i zakonom utvrđenog opšteg interesa u oblastima zdravstvene zaštite, socijalne zaštite, boračke i invalidske zaštite, društvene brige o deci i drugih oblika socijalne sigurnosti, obrazovanja, nauke, kulture, fizičke kulture, kao i u drugim oblastima koje su utvrđene zakonom, obezbeđuju se u budžetu Republike Srbije.
Red 470:
Sredstva za ostvarivanje prava po osnovu obaveznog socijalnog osiguranja i za slučaj privremene nezaposlenosti obezbeđuju zaposleni, drugi osiguranici i poslodavci, preko organizacije kojom upravljaju osiguranici i korisnici, u skladu sa zakonom.
 
{{Član| 69.}}
 
Republika Srbija, autonomna pokrajina, grad Beograd i opština imaju budžete u kojima se iskazuju svi njihovi prihodi i rashodi.
Red 480:
Zakon, drugi propis ili opšti akt kojim se stvaraju obaveze za budžet ne može se doneti ako prethodno organ koji donosi odgovarajući propis, odnosno akt ne utvrdi da su za izvršavanje tih obaveza obezbeđena sredstva.
 
== -{IV}- PRAVA I DUŽNOSTI REPUBLIKE SRBIJE ==
 
{{Član| 70.}}
 
Prava i dužnosti Republike Srbije vrše Ustavom određeni republički organi.
Red 488:
Slobode i prava čoveka i građanina, jednakost pred zakonom, samostalnost i jednak položaj preduzeća i drugih organizacija, osnova su i mera ovlašćenja i odgovornosti republičkih organa.
 
{{Član| 71.}}
 
Republički organi, u okviru Ustavom utvrđenih prava i dužnosti Republike Srbije, utvrđuju politiku, donose i izvršavaju zakone, druge propise i opšte akte, vrše ustavno-sudsku i sudsku zaštitu ustavnosti i zakonitosti.
Red 494:
Drugim organima i organizacijama u Republici Srbiji može se poveriti izvršavanje zakona i ostalih propisa i opštih akata iz okvira prava i dužnosti Republike Srbije, s tim što su republički organi odgovorni za njihovo izvršavanje.
 
{{Član| 72.}}
 
Republika Srbija uređuje i obezbeđuje:
Red 513:
Republika Srbija održava veze sa Srbima koji žive izvan Republike Srbije, radi očuvanja njihove nacionalne i kulturno-istorijske samosvojnosti.
 
== -{V}- REPUBLIČKI ORGANI ==
=== Narodna skupština ===
 
{{Član| 73.}}
 
Narodna skupština:
Red 534:
# obavlja i druge poslove u skladu s Ustavom.
 
{{Član| 74.}}
 
Narodna skupština ima 250 narodnih poslanika.
Red 542:
Izbor i prestanak mandata narodnih poslanika i obrazovanje izbornih jedinica uređuju se zakonom.
 
{{Član| 75.}}
 
Narodni poslanici biraju se na četiri godine.
Red 552:
Narodna skupština može, u slučaju neposredne ratne opasnosti ili ratnog stanja, odlučiti da se mandat narodnih poslanika produži dok takvo stanje traje, odnosno dok ne budu stvoreni uslovi za izbor narodnih poslanika.
 
{{Član| 76.}}
 
Narodni poslanik predstavlja građane izborne jedinice u kojoj je izabran.
 
{{Član| 77.}}
 
Narodni poslanik uživa imunitet.
Red 568:
Narodna skupština može odlučiti da se primeni imunitet prema narodnom poslaniku i ako se sam na njega nije pozvao, kad je to potrebno radi vršenja njegove funkcije.
 
{{Član| 78.}}
 
Narodna skupština bira predsednika i potpredsednike iz reda narodnih poslanika, na četiri godine.
Red 576:
Predsednik Narodne skupštine raspisuje izbore za narodne poslanike i za predsednika Republike.
 
{{Član| 79.}}
 
Narodna skupština sastaje se obavezno u dva redovna zasedanja godišnje.
Red 586:
Narodna skupština sastaje se bez poziva u slučaju proglašenja vanrednog stanja na delu teritorije Republike Srbije.
 
{{Član| 80.}}
 
Narodna skupština odlučuje većinom glasova na sednici kojoj prisustvuje većina od ukupnog broja narodnih poslanika, ako Ustavom nije predviđena posebna većina.
Red 592:
Pravo predlaganja zakona, drugih propisa i opštih akata imaju Vlada, svaki narodni poslanik, skupština autonomne pokrajine ili najmanje 15.000 birača.
 
{{Član| 81.}}
 
Narodna skupština može odlučiti da o pojedinim pitanjima iz njene nadležnosti odluku donesu građani republičkim referendumom.
Red 598:
Narodna skupština dužna je da odluči o zahtevu za raspisivanje republičkog referenduma koji podnese najmanje 100.000 birača.
 
{{Član| 82.}}
 
Narodna skupština uređuje svoj rad i organizaciju i način ostvarivanja prava i dužnosti narodnih poslanika.
Red 604:
=== Predsednik Republike ===
 
{{Član| 83.}}
 
Predsednik Republike:
Red 621:
# obavlja i druge poslove u skladu s Ustavom.
 
{{Član| 84.}}
 
Predsednik Republike ukazom proglašava zakon u roku od sedam dana od dana njegovog usvajanja u Narodnoj skupštini. U tom roku predsednik Republike može zahtevati da Narodna skupština ponovo glasa o zakonu.
Red 627:
Predsednik Republike je dužan da proglasi ponovo izglasani zakon u Narodnoj skupštini.
 
{{Član| 85.}}
 
Predsednik Republike može tražiti od Vlade da izloži stavove o pojedinim pitanjima iz njene nadležnosti.
 
{{Član| 86.}}
 
Predsednik Republike se bira na neposrednim izborima, tajnim glasanjem.
Red 651:
Predsednik Republike uživa imunitet kao narodni poslanik. O imunitetu predsednika Republike odlučuje Narodna skupština.
 
{{Član| 87.}}
 
Predsedniku Republike prestaje mandat pre isteka vemena na koje je biran u slučaju opoziva ili ostavke.
Red 667:
Postupak izbora i opoziva predsednika Republike uređuje se zakonom.
 
{{Član| 88.}}
 
Predsednik Republike odgovoran je građanima Republike Srbije.
Red 677:
Ako birači ne opozovu predsednika Republike, Narodna skupština se raspušta.
 
{{Član| 89.}}
 
Predsednik Republike, na obrazložen predlog Vlade, može odlučiti da se Narodna skupština raspusti.
Red 689:
=== Vlada ===
 
{{Član| 90.}}
 
Vlada:
Red 704:
# obavlja i druge poslove u skladu s Ustavom i zakonom.
 
{{Član| 91.}}
 
Vladu sačinjavaju predsednik, potpredsednici i ministri.
Red 714:
Predsednik, potpredsednici i ministri uživaju imunitet kao narodni poslanici. O imunitetu predsednika i potpredsednika Vlade i ministra odlučuje Vlada.
 
{{Član| 92.}}
 
Kandidat za predsednika Vlade iznosi pred Narodnom skupštinom svoj program i predlaže sastav Vlade.
Red 722:
Posle svakog konstituisanja novoizabrane Narodne skupštine bira se i Vlada.
 
{{Član| 93.}}
 
Vlada i svaki njen član za svoj rad odgovaraju Narodnoj skupštini.
Red 742:
Vlada kojoj je izglasano nepoverenje, koja je podnela ostavku ili kojoj je prestao mandat zbog raspuštanja Narodne skupštine, ostaje na dužnosti do izbora nove Vlade.
 
{{Član| 94.}}
 
Poslove državne uprave obavljaju ministarstva.
Red 758:
=== Sudovi i javna tužilaštva ===
 
{{Član| 95.}}
 
Sudovi štite slobode i prava građana, zakonom utvrđena prava i interese pravnih subjekata i obezbeđuju ustavnost i zakonitost.
 
{{Član| 96.}}
 
Sudovi su samostalni i nezavisni u svom radu i sude na osnovu Ustava, zakona i drugih opštih akata.
Red 768:
Niko ko učestvuje u suđenju ne može biti pozvan na odgovornost za mišljenje dato prilikom donošenja sudske odluke, a u postupku pokrenutom zbog krivičnog dela učinjenog u vršenju sudijske funkcije ne može biti pritvoren bez odobrenja Narodne skupštine.
 
{{Član| 97.}}
 
Raspravljanje pred sudom je javno.
Red 774:
Radi čuvanja tajne, zaštite morala, interesa maloletnika ili zaštite drugih opštih interesa, zakonom se određuje u kojim se slučajevima u raspravi može isključiti javnost.
 
{{Član| 98.}}
 
Sud sudi u veću.
Red 780:
Zakonom se može odrediti da u određenim stvarima sudi sudija pojedinac.
 
{{Član| 99.}}
 
U suđenju učestvuju sudije i sudije porotnici, na način utvrđen zakonom.
Red 786:
Zakonom se može propisati da u određenim sudovima i u određenim stvarima sude samo sudije.
 
{{Član| 100.}}
 
Sudija ne može obavljati službu ili posao koji su zakonom utvrđeni kao nespojivi sa sudijskom funkcijom.
 
{{Član| 101.}}
 
Sudijska funkcija je stalna.
Red 802:
Sudija ne može biti premešten protiv svoje volje.
 
{{Član| 102.}}
 
Organizacija, osnivanje, nadležnost i sastav sudova i postupak pred sudovima uređuju se zakonom.
Red 808:
Vrhovni sud Srbije je najviši sud u Republici Srbiji.
 
{{Član| 103.}}
 
Javno tužilaštvo je samostalni državni organ koji goni učinioce krivičnih i drugih zakonom određenih kažnjivih dela i ulaže pravna sredstva radi zaštite ustavnosti i zakonitosti.
Red 816:
Javni tužilac ne može biti pozvan na odgovornost za mišljenje dato u vršenju tužilačke funkcije, a u postupku pokrenutom zbog krivičnog dela učinjenog u vršenju tužilačke funkcije ne može biti pritvoren bez odobrenja Narodne skupštine.
 
{{Član| 104.}}
 
Osnivanje, organizacija i nadležnost javnog tužilaštva uređuje se zakonom.
Red 822:
Republički javni tužilac vrši funkciju javnog tužilaštva u okviru prava i dužnosti Republike Srbije.
 
{{Član| 105.}}
 
Javni tužilac ne može obavljati službu ili posao zakonom utvrđen kao nespojiv sa njegovom funkcijom.
 
{{Član| 106.}}
 
Funkcija javnog tužioca je stalna. Javnom tužiocu ne može prestati funkcija niti može biti protiv svoje volje razrešen dužnosti, osim u slučajevima predviđenim za sudiju, na način utvrđen zakonom.
Red 832:
=== Narodna banka ===
 
{{Član| 107.}}
 
Republika Srbija ima Narodnu banku.
Red 838:
Status, organizacija, upravljanje i poslovanje Narodne banke uređuje se zakonom.
 
== -{VI}- TERITORIJALNA ORGANIZACIJA ==
=== Autonomna pokrajina Vojvodina i Autonomna pokrajina Kosovo i Metohija ===
 
{{Član| 108.}}
 
Autonomne pokrajine obrazovane su u skladu sa posebnim nacionalnim, istorijskim, kulturnim i drugim svojstvima njihovih područja.
Red 849:
Teritorija autonomne pokrajine utvrđuje se zakonom.
 
{{Član| 109.}}
 
Autonomna pokrajina, preko svojih organa:
Red 864:
Autonomnoj pokrajini pripadaju prihodi utvrđeni zakonom.
 
{{Član| 110.}}
 
Statut je najviši pravni akt autonomne pokrajine kojim se, na osnovu Ustava, utvrđuju nadležnosti autonomne pokrajine, izbor, organizacija i rad njenih organa i druga pitanja od interesa za autonomnu pokrajinu.
Red 872:
Poslanici u skupštini autonomne pokrajine ne mogu biti pozvani na odgovornost za izraženo mišljenje ili davanje glasa u skupštini autonomne pokrajine. Isti imunitet uživaju članovi izvršnog veća.
 
{{Član| 111.}}
 
Organi autonomne pokrajine su skupština, izvršno veće i organi uprave.
Red 878:
Skupštinu autonomne pokrajine čine poslanici izabrani na neposrednim izborima, tajnim glasanje.
 
{{Član| 112.}}
 
Ako organ autonomne pokrajine, i pored upozorenja odgovarajućeg republičkog organa, ne izvršava odluku ili opšti akt autonomne pokrajine, republički organ može neposredno obezbediti njegovo izvršavanje.
Red 884:
=== Opština ===
 
{{Član| 113.}}
 
Opština, preko svojih organa, u skladu sa zakonom:
Red 901:
Republika Srbija može zakonom poveriti vršenje pojedinih poslova određenoj opštini i preneti joj sredstva za te poslove.
 
{{Član| 114.}}
 
Za obavljanje Ustavom i zakonom utvrđenih poslova, opštini pripadaju prihodi utvrđeni zakonom.
Red 907:
Za zadovoljavanje potreba građana u opštini sredstva se mogu prikupljati na osnovu neposrednog izjašnjavanja građana, u skladu sa zakonom.
 
{{Član| 115.}}
 
Opština ima statut kojim se, na osnovu Ustava i zakona, uređuju poslovi opštine i organizacija i rad organa opštine, kao i druga pitanja od interesa za opštinu.
Red 913:
Statut donosi skupština opštine.
 
{{Član| 116.}}
 
O poslovima opštine građani odlučuju referendumom i preko svojih predstavnika u skupštini opštine.
Red 919:
Skupštinu opštine čine odbornici izabrani na neposrednim izborima, tajnim glasanjem.
 
{{Član| 117.}}
 
Zakonom se pojedina opština može utvrditi kao grad na čijoj teritoriji se obrazuju dve ili više gradskih opština.
Red 927:
=== Grad Beograd ===
 
{{Član| 118.}}
 
Grad Beograd obavlja poslove opštine utvrđene Ustavom i poslove koje mu Republika zakonom poveri iz okvira svojih prava i dužnosti.
Red 941:
Skupštinu grada Beograda čine odbornici izabrani na neposrednim izborima, tajnim glasanjem.
 
== -{VII}- JEMSTVA USTAVNOSTI ==
=== Ustavnost i zakonitost ===
 
{{Član| 119.}}
 
Zakon, statut autonomne pokrajine, drugi propis ili opšti akt mora biti saglasan s Ustavom.
Red 952:
Svaki drugi propis i opšti akt mora biti saglasan sa zakonom i ostalim republičkim propisima.
 
{{Član| 120.}}
 
Zakon, drugi propis ili opšti akt stupa na snagu najranije osmog dana od dana objavljivanja, osim ako, iz naročito opravdanih razloga, nije predviđeno da ranije stupi na snagu.
 
{{Član| 121.}}
 
Zakon, drugi propis ili opšti akt ne može imati povratno dejstvo.
Red 964:
Kažnjiva dela utvrđuju se i kazne za njih se izriču prema zakonu, odnosno prema drugom propisu koji je važio u vreme izvršenja dela, osim ako je novi zakon, odnosno propis blaži za učinioca.
 
{{Član| 122.}}
 
Državni organi i organizacije koje vrše javna ovlašćenja mogu u pojedinačnim stvarima rešavati o pravima i obavezama građana ili, na osnovu zakona, primenjivati mere prinude i ograničenja, samo u zakonom propisanom postupku u kome je svakome data mogućnost da brani svoja prava i interese i da protiv donesenog akta izjavi žalbu, odnosno upotrebi drugo zakonom predviđeno pravno sredstvo.
 
{{Član| 123.}}
 
Neznanje jezika na kome se vodi postupak ne sme biti smetnja za ostvarivanje prava i interesa građanina.
Red 974:
Svakome je zajemčeno pravo da u postupku pred sudom ili drugim državnim organom ili organizacijom koja u vršenju javnih ovlašćenja rešava o njegovim pravima i dužnostima upotrebljava svoj jezik i da se u tom postupku upoznaje sa činjenicama na svom jeziku.
 
{{Član| 124.}}
 
Protiv rešenja i drugih pojedinačnih akata sudskih, upravnih i drugih državnih organa, kao i protiv takvih akata organa i organizacija koje vrše javna ovlašćenja, donesenih u prvom stepenu, može se izjaviti žalba nadležnom organu.
Red 986:
=== Ustavni sud ===
 
{{Član| 125.}}
 
Ustavni sud odlučuje o:
Red 1.000:
Ustavni sud ocenjuje ustavnost zakona i ustavnost i zakonitost propisa i drugih opštih akata koji su prestali da važe, ako od prestanka važenja do pokretanja postupka nije proteklo više od jedne godine.
 
{{Član| 126.}}
 
Ustavni sud ima devet sudija.
Red 1.014:
O imunitetu sudije Ustavnog suda odlučuje Ustavni sud.
 
{{Član| 127.}}
 
Sudiji Ustavnog suda prestaje funkcija kad to sam zatraži ili kad ispuni uslove za ostvarivanje prava na starosnu penziju. Sudija Ustavnog suda se razrešava dužnosti kad bude osuđen za krivično delo na bezuslovnu kaznu zatvora ili kad trajno izgubi sposobnost za vršenje funkcije sudije Ustavnog suda.
Red 1.022:
Ustavni sud može odlučiti da sudija Ustavnog suda protiv koga je pokrenut krivični postupak ne vrši dužnost dok taj postupak traje.
 
{{Član| 128.}}
 
Svako može dati inicijativu za pokretanje postupka za ocenjivanje ustavnosti i zakonitosti.
Red 1.030:
Ustavni sud može i sam pokrenuti postupak za ocenjivanje ustavnosti i zakonitosti.
 
{{Član| 129.}}
 
Ustavni sud odlučuje većinom glasova sudija.
Red 1.038:
U slučaju potrebe, izvršenje odluke Ustavnog suda obezbeđuje Vlada.
 
{{Član| 130.}}
 
Kad Ustavni sud utvrdi da zakon, statut autonomne pokrajine, drugi propis ili opšti akt nije u saglasnosti s Ustavom, taj zakon, statut autonomne pokrajine, drugi propis ili opšti akt prestaje da važi danom objavljivanja odluke Ustavnog suda.
Red 1.044:
Kad Ustavni sud utvrdi da propis ili drugi opšti akt republičkog organa ili drugi propis ili opšti akt nije u saglasnosti sa zakonom, taj propis ili opšti akt prestaje da važi danom objavljivanja odluke Ustavnog suda.
 
{{Član| 131.}}
 
Postupak pred Ustavnim sudom i pravno dejstvo njegovih odluka uređuju se zakonom.
Red 1.052:
=== Promena Ustava ===
 
{{Član| 132.}}
 
Predlog za promenu Ustava može podneti najmanje 100.000 birača, najmanje 50 narodnih poslanika, predsednik Republike i Vlada.
Red 1.058:
O predlogu za promenu Ustava odlučuje Narodna skupština dvotrećinskom većinom od ukupnog broja narodnih poslanika.
 
{{Član| 133.}}
 
Narodna skupština usvaja akt o promeni Ustava dvotrećinskom većinom od ukupnog broja narodnih poslanika i stavlja ga na republički referendum radi potvrđivanja.
Red 1.066:
Akt o promeni Ustava proglašava Narodna skupština.
 
{{Član| 134.}}
 
Za sprovođenje promene Ustava donosi se ustavni zakon.
Red 1.076:
Ustavni zakon stupa na snagu istovremeno s promenom Ustava.
 
== -{VIII}- ODNOS PREMA USTAVU SOCIJALISTIČKE FEDERATIVNE REPUBLIKE JUGOSLAVIJE ==
 
{{Član| 135.}}
 
Prava i dužnosti koje Republika Srbija, koja je u sastavu Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, ima po ovom Ustavu, a koji se prema saveznom ustavu ostvaruju u federaciji, ostvarivaće se u skladu sa saveznim ustavom.
Red 1.084:
Kad se aktima organa federacije ili aktima organa druge republike, protivno pravima i dužnostima koje ona ima po Ustavu Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, narušava ravnopravnost Republike Srbije ili se na drugi način ugrožavaju njeni interesi, a pri tome nije obezbeđena kompenzacija, republički organi donose akte radi zaštite interesa Republike Srbije.
 
== -{IX}- ZAVRŠNA ODREDBA ==
 
{{Član| 136.}}
 
Ovaj ustav stupa na snagu danom proglašenja.
 
== Izvori ==
{{Vikipedija|Ustav Srbije od 1990. godine}}
* Ustav Republike Srbije („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 1/1990)
Preuzeto iz "https://bs.wikisource.org/wiki/Ustav_Republike_Srbije_(1990)"